Doetip: Afstanden meten aan de hemel
Hoe bepaal je de afstand tussen twee hemellichamen?
Afstanden aan de hemel geven we weer in graden. De basis is vrij simpel: als je een zo’n groot mogelijke cirkel om je heen trekt, dan is die 360 graden. Een kwartslag naar links of rechts is 90 graden. De diameter van de zon en de maan is dan ongeveer een halve graad.
Deze afstand zegt natuurlijk niets over de echte afstand tussen de objecten. De planeten staan bijvoorbeeld altijd verder van ons dan de maan. En de sterren staan nog verder weg. De afstand aan de hemel is een schijnbare afstand.
Supermaan
Je kunt afstanden meten met je eigen hand. De zon en maan zijn dus ongeveer een halve graad. Als je je arm strekt is de breedte van je pink ongeveer 1 graad. Daar past de volle maan dus ongeveer 2 keer in. Je duim is dan ongeveer 2 graden breed. Daar past hij dus 4 keer in.
Het maakt trouwens niet uit waar de maan staat aan de hemel (hoog of laag) en of het nou een supermaan is of niet. Je komt altijd op hetzelfde uit: een halve graad. Bij een supermaan is de maan weliswaar ietsje groter dan gemiddeld, maar dat zie je niet met het blote oog. Dat de zon en maan soms groter lijken komt door de zogenaamde maanillusie.
De breedte van de steelpan in de Grote beer is 8 tot 10 graden, de breedte een vuist. De afstand tussen Castor en Pollux, de twee helderste sterren in Tweelingen, is ongeveer 5 graden. Een kring om de zon of maan (halo) heeft meestal een straal van 22 graden.
Met gestrekte arm kom je zo op de volgende afstanden:
Pink 1 graad
Duim 2 graden
Drie vingers 5 graden
Een vuist 10 graden
In dit artikel staat een handige afbeelding
Maak je een heavy metal-gebaar (hoorns), dan is de afstand tussen je het puntje van je wijsvinger en je pink ongeveer 15 graden. Strek je je duim en pink zover mogelijk uit elkaar, dan is de afstand tussen de topjes van je pink en duim 20 tot 25 graden.
Dus ga naar buiten en probeer zelf eens wat afstanden te schatten tussen verschillende hemellichamen. Een handige tool!